Epididimit ve Orşit Nedir, Tedavi Yöntemleri Nelerdir
Testis, erkekte spermin ve testosteron hormonunun üretildiği organdır. Sperm burada yardımcı organlar sayesinde gelişir ve fonksiyon kazanır. Bu yardımcı organlardan biri epididim denilen, testisin arkasında yoğun bir şekilde dolanmış olan mikroskobik tüplerdir. Sperm burada olgunlaşır ve kendi kendine hareket edebilme kabiliyeti kazanır. Epididimit epididim organının iltihabi durumudur. Gonore ve klamidya gibi cinsel yolla bulaşan hastalıklar epididim organını tutar ve enfeksiyona neden oldur. 19-35 yaş erkeklerde sıklıkla görülen epididimit, nadiren de olsa erkek bebeklerde ve çocuklarda da görülmektedir. Şişme ve ağrıyla aniden ortaya çıkan duruma akut epididimit, eğer bu şikayetler 6 haftadan daha uzun sürmesi durumuna kronik epididimit denmektedir. Çocuklarda görülen epididimit genellikle üriner sistem anomalileri, geçirilen çocukluk hastalıkları veya bakteriyel enfeksiyonları nedeniyle oluşmaktadır. Orşit genellikle epididimite eşlik eden enfeksiyon olmasına rağmen, epididim organını etkilemeyen, sadece testisi tutan bir hastalıktır. Etmen olarak ergenlik çağında geçirilmiş olan brucella ve kabakulak virüsü nadir olarakta tüberküloz virüsü bilinmektedir. 10 yaşından sonra kabakulak geçirenlerde orşit, parotis bezlerinin şişmesinden 3-4 gün sonra tabloya eklenir. Bu yüzden doğumdan sonraki 18. Ayda kabakulak aşısı yaptırılmalıdır.
Epididimit belirtileri testisin arkasından başlayan ardından tüm testise yayılan çok şiddetli ağrı. Daha sonra bu ağrı kasıklara doğru yayılır ve kişi yürürken rahatlamak için testisini yukarı doğru kaldırma ihtiyacı duyar. Enfeksiyonun kaynağı idrar yollarındaki veya böbrekteki başka bir iltihap ise, buna bağlı olarak akıntı, ateş, makata vuran ağrı, bulantı halsizlik ve diğer ürogenital sistem enfeksiyonlarının belirtilerinin eşlik etmesi gibi durumlar söz konusudur. Bir diğer belirti de torbadaki şişliktir, birkaç saat içinde organ 3-4 katına çıkar, kızarır, dokunmayla hassastır ve ciltte ısınma meydana gelir. Tanı fiziksel muayene, tam idrar ve kan tetkiki, idrar kültürü, testis ultasonografisi, klamidya ve gonore için testler yardımıyla konulur. Orşit belirtileri skrotumda ağrı, genelde tek taraflı şişlik, bulantı yüksek ateş peniste akıntı. Kabakulak orşitinde ateşle birlikte bulantı, kusma da tabloya dahil olur, ağır vakalarda iyileşme süreci uzar. Bakteriyel orşitte ağrı genellikle inguinal bölgeye yayılır. Fiziki muayenede akut hidrosel, skrotum ağrılı, üzeri eritemlidir. Kabakulak orşitinde serolojik yöntemler tanıda yol göstericidir. Bakteriyel orşitte cerahat kültürü yapılmalı ve kan örneği alınmalıdır. İdrar testi ve kültürü yapılır, orşite bağlı olabilecek enfeksiyonlar araştırılır.
Epididimit tedavi yöntemleri, hastanın yaşına ve mikrorganizmanın türüne göre antienflamatuvar verilir. Vital bulguların değişkenliklerine göre ağrı kesici, ateş düşürücü ve bulantı giderici ilaçlar kullanılır. Diyabeti olan ve bağışıklık sistemi baskılanmış olan hastalar gözlem ve tedavi için hastaneye yatırılır. yatak istirahati, buz torbası tatbiki önerilir. Belirtilerin ortadan kalkması 2 hafta tamamen iyileşmesi ise 4 haftayı bulabilir. Orşit tedavi yöntemleri, kabakulak orşitinde nonsteroid antienflamatuvar ilaçlar, yatak istirahati, ağrı kesici ateş düşürücüler ile desteklenebilir.